Portekiz Vatandaşlık Yasası 2025: Golden Visa Sahipleri İçin Ne Değişiyor?

Portekiz Vatandaşlık Yasasında Kapsamlı Değişiklikler Yolda

Portekiz hükümeti, 2025 yılı itibarıyla vatandaşlık yasasını köklü biçimde değiştirecek bir yasa tasarısını kamuoyuna sundu. 23 Haziran 2025’te açıklanan bu yeni yasa teklifi, yabancı uyruklu kişilerin Portekiz vatandaşlığına başvuru koşullarını önemli ölçüde zorlaştırmayı amaçlıyor. Özellikle yatırım yoluyla oturum izni (Golden Visa) sahibi olan yabancılar için vatandaşlığa geçiş sürecinde köklü değişiklikler öngörülüyor.

Yeni yasa ile birlikte en dikkat çeken başlık, Portekiz vatandaşlığı için gerekli yasal ikamet süresinin beş yıldan on yıla çıkarılması oldu. Bu, Portekiz’in Avrupa’daki en kısa süreli vatandaşlık veren ülkelerden biri olma özelliğini sona erdirebilir. Ayrıca başvurular için Portekizce A2 seviyesinde dil bilgisi şartı ve Portekiz tarihine, yasalarına ve kültürel yapısına ilişkin bilgi sınavı da zorunlu hale getiriliyor. Çocukların doğrudan vatandaşlık hakkı kazanması gibi bazı doğum temelli vatandaşlık haklarında da kısıtlamalar gündemde.

Yasanın Ana Hatları: Neler Değişiyor?

Portekiz vatandaşlık yasası 2025 tasarısı, şu temel başlıklarda önemli düzenlemeler öngörüyor:

1. Vatandaşlık İçin Gerekli İkamet Süresi 10 Yıla Çıkıyor

Mevcut yasaya göre, Portekiz’de beş yıl yasal oturum gerçekleştiren yabancılar vatandaşlığa başvuru hakkı kazanabiliyordu. Yeni tasarı ile birlikte bu süre 10 yıla çıkarılıyor. Sadece Portekizce konuşulan ülkelerden (örneğin Brezilya, Angola, Mozambik) gelen başvuru sahipleri için bu süre 7 yıl olarak belirleniyor. Bu durum, binlerce Golden Visa yatırımcısını doğrudan etkiliyor.

2. Zorunlu Dil Sınavı ve Kültürel Uyum Testi

Yeni düzenlemeye göre, vatandaşlık başvurusu yapacak herkesin Portekizce A2 düzeyinde dil yeterliliği belgesi sunması gerekiyor. Ancak bu da yeterli değil; başvurucular ayrıca Portekiz’in tarihi, anayasal yapısı, vatandaşlık sorumlulukları ve demokratik değerleri hakkında bir bilgi sınavından geçmek zorunda. Bu durum, özellikle Portekiz’de sınırlı süreyle bulunan veya ülkeye yatırım amacıyla gelen yabancılar için ciddi bir engel oluşturabilir.

3. Doğumla Kazanılan Vatandaşlık Haklarında Kısıtlama

Mevcut uygulamada, Portekiz’de doğan bir çocuk otomatik olarak vatandaşlık hakkı kazanabiliyordu. Yeni yasaya göre ise ebeveynlerden en az birinin Portekiz’de en az üç yıl boyunca yasal oturumunun bulunması ve çocuğun vatandaşlığı için resmi başvuru yapılması şartı getiriliyor. Bu da ülkenin “doğum temelli vatandaşlık” yaklaşımından uzaklaştığını gösteriyor.

Golden Visa Sahipleri İçin Süreç Nasıl Değişecek?

Golden Visa programı kapsamında oturum izni alan yabancılar, bugüne kadar yıllık yalnızca 7 gün Portekiz’de bulunarak beş yıl sonunda vatandaşlık başvurusunda bulunabiliyordu. Yeni tasarı yasalaşırsa, bu hak ciddi ölçüde kısıtlanmış olacak.

Süre Uzayacak

Golden Visa sahiplerinin vatandaşlığa başvuru süresi artık 5 yıl değil, 10 yıl olacak. Fiziki olarak ülkede bulunma şartlarında henüz net bir değişiklik öngörülmese de, artan entegrasyon talepleri bu konunun da sıkılaşabileceği yönünde yorumlanıyor.

Başvuru Öncesi Acil Eylem Gerekiyor

19 Haziran 2025’ten önce vatandaşlık başvurusu yapanların, mevcut 5 yıllık ikamet süresi kuralından faydalanmaları bekleniyor. Bu nedenle başvuruya hak kazanan Golden Visa sahiplerinin başvurularını gecikmeden gerçekleştirmeleri büyük önem taşıyor.

Entegrasyon Artık Mecburiyet

A2 düzeyinde Portekizce dil sertifikası ve kültürel bilgi testi, özellikle yatırım odaklı gelen kişilerin vatandaşlığa geçişini zorlaştırabilir. Fiziksel olarak ülkede daha az zaman geçiren bireylerin bu sınavlara hazırlık yapması gerekecek.

Siyasi Arka Plan: Neden Bu Değişiklik?

Portekiz’de son dönemde göçmenlik politikalarında sıkılaşma talebi özellikle sağ partiler tarafından gündeme getiriliyor. Chega Partisi’nin göç karşıtı söylemleri, iktidar partileri üzerinde ciddi bir baskı oluşturdu. Hükümetin bu yasa değişikliğini, “sosyal bütünleşme”yi teşvik etmek amacıyla yaptığı açıklanırken, uzmanlar bunun aynı zamanda Golden Visa gibi programlara duyulan kamuoyu tepkisiyle ilişkili olduğunu belirtiyor.

Portekiz vatandaşlık yasasında yapılacak bu değişiklik, sadece hukuki değil, aynı zamanda siyasi bir dönüşümün işareti olarak da değerlendiriliyor.

Hukuki Geçiş Süreci: Yeni Kural Ne Zaman Uygulanacak?

Tasarı henüz yasalaşmadı. Ancak gelen açıklamalara göre:

• 19 Haziran 2025 öncesinde yapılacak vatandaşlık başvuruları, mevcut yasaya tabi olacak.
• Bu tarihten sonra yapılacak başvurular, yeni yasanın kabul edilmesi halinde 10 yıllık süre ve diğer yeni şartlara tabi olacak.
• Bu nedenle Golden Visa sahiplerinin, beş yılını tamamlamış olanların özellikle, bir an önce başvuru yapmaları hayati önem taşıyor.

Uzman Yorumu: Yusuf Boz, NotteGlobal CEO’su

Yatırım yoluyla oturum ve vatandaşlık süreçlerinde Türkiye’nin önde gelen isimlerinden biri olan Yusuf Boz, konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:

“Portekiz vatandaşlık yasasındaki bu değişiklik, yalnızca Portekiz’e değil, genel olarak Avrupa’ya yatırım yoluyla göç eden bireyleri de etkileyecek. Bu bir dönüm noktası. Vatandaşlık başvurusunu yapmaya hak kazanmış olan herkesin, bu fırsatı kaybetmeden süreci başlatması gerekiyor. Aksi halde, aynı hakkı elde etmek için en az beş yıl daha beklemek zorunda kalabilirler.”

Boz ayrıca, Golden Visa programının devam edeceğini ancak vatandaşlık yolunun artık daha entegre ve uzun vadeli bir bağlılık gerektireceğini vurguladı.

Ne Yapmalı? Tavsiyeler

• Beş yılını doldurmuş olanlar hemen başvuru yapmalı.
• Portekizce A2 dil sınavı için hazırlıklar başlamalı.
• Yeni kültürel ve vatandaşlık testi için eğitim alınmalı.
• Danışmanlık desteği alınmalı. Özellikle belge düzeni, ikamet günleri ve vergi uyumu gibi teknik konularda hata yapılmaması için profesyonel destek şart.

Portekiz Vatandaşlığı Artık Daha Zor Ama Hâlâ Mümkün

Portekiz, yatırımcılara kapılarını açık tutmaya devam ediyor. Ancak 2025’te sunulan yeni vatandaşlık yasası tasarısı, bu kapıdan geçmek isteyenlerin artık daha fazla çaba göstermesi gerektiğini ortaya koyuyor. Golden Visa sahipleri için vatandaşlık hayali sona ermiş değil, ama daha fazla planlama, zamanlama ve entegrasyon gerektiriyor.

Şu an başvuru hakkı olanlar için bu süreç bir acil fırsat niteliği taşıyor. Gerekli belgeler tamamlanarak, dil yeterliliği hazırlanarak ve uzman desteğiyle süreç doğru şekilde yürütülürse, vatandaşlık hakkı halen ulaşılabilir durumda.