Kosova’da Şirket Açmak| Kosova’da Nasıl İş Kurulur?
Kosova’da şirket açmak çeşitli alanlarda fırsatlar yakalamanızı sağlar. Tarım, hizmet, madencilik üzerine kurulu ülke ekonomiye sahip ülke 2008 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir.
Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan ülkelerine komşudur. Deri işleme, basit makina ila mobilya üretimi ön plandadır. AB üyesi olmayan ülke, avro bölgesinde bulunduğundan sadece avro kullanmaktadır. Ülkenin büyük firmaları şunladır;
- Meridian Corporation enerji, inşaat, telekomünikasyon, altyapı benzeri sektörlerde adından söz ettirir.
- Trepça Madencilik, değişik mineralleri çıkaran işleyen maden şirketidir.
- Posta ve Telekom Kosova, devletin kurduğu telekomünikasyon firması ülke geneline posta hizmeti verir.
- KEDS, ülkenin elektrik tedarik ila dağıtım firmasıdır, altyapının geniş kısmını yönetir.
- Luli Trans International Logistics, merkezi Kosova’ da bulunan taşımacılık şirkettir.
Kosova’da Şirket Türleri Nelerdir?
Yatırımcıları cezbeden ülkede farklı şirket türleri bulunmaktadır. Aralarında en yaygınları sınırlı sorumluluk şirketleri, anonim firmalar, kolektif şirket, komandit firma, şahıs şirketleridir. Her birinin özel avantajları bulunmaktadır. Kosova’da şirket açmak amacıyla aralarından birisini seçebilirsiniz.
Anonim şirketler, bir kişinin söz sahibi olduğu firmalardır. Tüm sorumluluk, kuruluş sözleşmesinde adı geçen yatırımcınındır. Borçlardan sorumlu olan şirketin sahibidir, bir tüzel veya gerçek kişiden oluşur.
Kolektif Şirket, en az 2 kişinin ortaklığıyla kurulmaktadır. Hissedarlar, firmanın bütün borçlarından müştereken ve sınırsız sorumludur. Kosova’ da kurulacak şirket için ortakların tamamı kişisel bilgilerini vermek zorundadır. Orta ila küçük ölçekli işletmeler bakımından idealdir.
Kosova’da şirket açmak başvurularında sınırlı ortaklık öbür adıyla Komandit şirket bulunur. İki veya daha çok yatırımcının katıldığı işletmelerdir. Tüzel kişiliğe sahiptir, ortaklardan bazılarının sorumluluğu sınırlandırılmıştır. Tüzük sermayesine katkıları oranında sorumluluk alan hissedarlar bardır. Sınırsız ortaklar çoğunlukla yönetimde söz sahibidir.
Limited Şirketi/Sorumlulukta Sınırlı şirket, küçük ölçekli yatırımcıların tercihidir. Bir kişi ya da çoklu ortakla kurulan firmasının açılışı kısa sürer. Hissedarların sorumluluğu, yatırdıkları sermayeyle ölçülmektedir. Bu firmalarının her birinin maliyeti farklı ama kuruluş aşamaları benzerdir.
Kosova’da Şirket Kurmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Kosova’da şirket açmak belli koşullara bağlıdır. Yaş sınırı dahil bütün şartları karşılayan girişimciler kurabilir. Uyulacak koşullar;
- Limited firması kurmada 2.500 euro sermaye gerekiyor.
- Maksimum 50 ortaklı kurulabilen şirketler ortak büyüklükteki firmalar sınıfındadır.
- Firma adından limited olduğunu gösteren SH.P.K (Shoqeria me pergjegjesi te kufizuar) olmalıdır.
- İşletmenin kaydını Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kosova İşyerleri Kayıt Ajandası yapar.
Sayılan maddeler dışında istenen belgeler eksiksiz hazırlanmalıdır. Eksiksiz doldurulan forma ek evraklar kuruluş anlaşması, kira kontratı, şirket tüzüğü, pasaport ila nüfus cüzdanı fotokopisi, kayıt ofisine ödeme yapıldığını gösteren belgedir. Gerekli belgelerin hepsi doğru şekilde doldurulup teslim edilmelidir.
Ortaklar ila yönetim kurulu üyelerinin bilgilerini içeren evraklar hatasız hazırlanmalıdır. İşletmenizin faaliyet alanını anlatan belge verilmelidir. Resmi otoritelerden alınacak lisanslar, izinler incelenip başvuruları yapılmalıdır. Örneğin, sağlık veya gıda sektörüne girmek isterseniz güvenlik belgelerinizi sunmalısınız.
Kosova’da Nasıl İş Kurulur?
Kosova’da şirket açmak için takip edilecek aşamaların ilki faaliyet alanı tespitidir. İş fikrinizin geliştirilebilir olması şarttır. Ülkede ihtiyaç olan, eşsiz fikirler sunmanız gerekir. Pazardaki eksikleri belirleyip dolduracak iş kollarına yönelmelisiniz. Torf alanında eksiklik varsa bu sektöre yönelebilirsiniz.
İş planınızı geliştirirken piyasayı anlatan demografik yapı, trendler, müşteri hareketleri verileri toplanmalıdır. Pazardaki rakiplerin gücü, paylarının ne kadar olduğu, şirketin zayıflıklarına göre taktikler geliştirilmelidir. Bu iki aşama, piyasanın noksanlıklarını bulmanızı sağlar.
Faaliyet alanınızı belirlediğinizde kuruşum sürecine geçmelisiniz. Öncelikle firmanızın adının benzersiz olduğundan emin olmalısınız. Sektörde benzer isim varsa değişiklik yapmalısınız. Resmi belgelerinizi yetkili kuruma teslim etmelisiniz.
Kuruluş adımları tamamlandıktan sonra yapılması gereken işlemlere dikkat edilmelidir. Firmanız adına banka hesabı açmalısınız. Fiskal no/ vergi numarası almanız gerekiyor. Şirket adına kaşe yaptırmalısınız. Merkezindeki belediye müfettişlerinin teknik denetimi gerçekleştirilir. Vergi ödeme ila çalışanların sigorta işlemlerinin yapılması gerekir.
50.000 euro üzerinde yıllık cirosu olan şirketler KDV numarası almalıdır. Şirketinizin ihracat ila ithalat yapabilme için gümrük no alınır. Bütün bu işlemlerdeki kalemler maliyeti etkiler. Dolayısıyla iş planınız sırasında bütçenizi doğru biçimde ayarlamalısınız.
Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Kosova’da Şirket Kurabilir Mi?
Kosova’da şirket açmak başvurularını Türk vatandaşları yapabilmektedir. Ekonomisi yeni düzelen ülkedeki firmaların birçoğu Türk’ tür. Basit adımlar izlenerek kolaylıkla işletmenizi kurabilirsiniz. Firma ana anlaşması, imza örnekleri, kimlik bilgileri, lokasyon bilgilerini içeren evrakların teslimiyle süre ilerler.
Sürecin tamamlanması kısa sürmektedir. Şirket açma vergi kaydı, evrak teslimi, belge incelenmesi gibi durumlar nedeniyle 7 ila 14 gün arasında sürmektedir. Devlet yatırımın artması amacıyla teşvikler sunmaktadır.
Şirketlere fazla müdahale etmeyerek esnek davranmalarına imkan vermektedir. Yabancı yatırımcıların mülkiyetleri tıpkı Kosova vatandaşlarının ki gibidir. Ülke gelişen ekonomisiyle uluslararası pazara açılmak isteyen firmalara açısından avantajlıdır. Maliyetleri fazla olmayan ülkenin avantajları ilgi çeker.
Ayrıca Türkiye vatandaşları Kosova’da çalışma izni alabilmektedir. İznin alınması işveren tarafından sağlanır. Yani ülkede açılan Türk firması aracılığıyla çalışma iznine başvurulabilir. Çalışma onayları 30 gün ile 6 ay kadar sürmektedir.
Kosova’da İş Kurmanın Maliyeti Ne Kadardır?
Kosova’ daki işyeri açma maliyetleri değişik maliyetlere bağlıdır. Harcama kalemleri arasında ticaret sicil kaydı, kuruluş belgeleri, noter maliyetleri bulunmaktadır. Kurulum esnasında avukatlık hizmeti alırsanız danışman ücreti de masraflara eklenir. Genelde her bir iş kolundaki belgeler ila lisanslar bütçenizi etkiler.
Ama ortalama 500- 1500 euro limitleriyle işletmenizi kurabilirsiniz. Bazı durumlarda bu limitler 1.000 euro- 10.000 euro aralığında değişir. Kosova’da şirket açmak maliyetini tamam öğrenme için iş planlaması sırasında profesyonel yardım alabilirsiniz.
Ülkede gelir vergisi uygulanmaktadır. Çalışan primlerini kendisi ödemektedir. Yasal yükümlülüklerin farklı olduğu ülkede bazen sorun çıkabilir. Bunun önleme amacıyla profesyonel yardım almanız gerekir. Tüm süreci avukatlarınızla takip etmeniz isinizi kolay hale getirir.
Kosova’da Şirket Kurarak Oturum İzni Alınabilir Mi?
Evet, Kosova’da şirket açmak oturum izni almanın bir yoludur. Bürokratik işlemleri tamamladığınızda izni alırsınız. Geçici yahut kalıcı oturum izni alınabilir. Geçici oturumda aile birleşimi ya da öğrenim amacıyla yapılmaktadır. Geçici ikametgah alanlar bir süre sonra daimi oturuma başvurabilir. İş amacıyla yapılan oturum izni başvuruları daha farklı işler. Çoğunlukla 6 ila 1 yıl arasında değişen sürelerde oturum alınabilir. Geçerli pasaport, evlilik sertifikası, ülkede geçinebileceğini gösteren belge, sağlık sigortası oturum izninde istenir. İkametgah ile vergi ödeme evrakı gerekir.
Vergi ödemesinin en az 3 aylık olması ve yerel vergi otoriteleri tarafından düzenlenmesi gerekir. Art arda ülkede ikamet eden kişiler süresiz oturuma başvurur. Başvuru sürecinin tüm aşamaları doğru biçimde yapılmalıdır. İstenen evraklar istenen dilde tercüme edilerek hatasız doldurulmalıdır.
Biyometrik ile diğer belgeler belirtilen şartlara uygun olmalıdır. Aile bireylerinin her birine ayrı başvuru yapılmalıdır. Biyometrik işlemlerde konsolosluk ya da yetkili kuruma bizzat gitmeniz gerekebilir.
Kosova’daki En Büyük Şirketler Hangileridir?
Kosova’da şirket açmak dışında araştırılan konulardan biri ekonomiyi yöneten firmalardır. Bunlardan bazıları;
- Raiffeisen Bank Kosova kurumsal ve bireysel bankacılık hizmetleri sunan bankalardandır.
- IPKO Telecommunications, ülkenin telekomünikasyon devlerinden olan firma televizyon, internet ile telefon hizmetleri sunmaktadır.
- Devolli Group şekerleme, kahve, meyve suyu, çay, yağ benzeri ürünleri üretip dağıtan geniş yelpazeli gıda şirketidir.
- NewCo Ferronikeli demir, bakır, kobalt, nikel metalleri işleyen maden ila metalürji firmasıdır.
- Sharrcem ülkedeki çimento sektörünün öncüsüdür, enerji- altyapı- inşaat projelerinin ihtiyacını karşılar.
Bunlar dışında Türk kökenli şirketlerde Kosova’da faaliyet göstermektedir. Ayrıca Limak, ENKA, Çalık, Demir Export ve Park Holding ülkede hizmet verir. İş Bankası, BKT, TEB ülkenin bankacılık sektöründeki Türk bankalarından bazılarıdır. Bunlar genç ülkenin ekonomisini canlandıran işletmelerdir.
Vatandaşlara istihdam yaratarak, yaşam standartlarını yükseltirler. Sunulan avantajlarla Priştina gibi şehirlere yabancı yatırımlar yapılmaktadır. İşletmelerin kurulması için gerekli koşullar yerine getirilmelidir.
Kosova’da Lojistik Firmaları Hangileridir?
Ülkenin lojistik ağında bulunan firmalar hem yerel hem yabancı firmalardır. Balkanların önemli ticaret noktası olması, Türkiye ila AB ekonomik ilişkilerini geliştirmesi sebepleriyle pek çok taşımacılık firması barındırır. Havayolu, karayolu, denizyolu, minivan, gümrükleme, depolama, parsiyel, sigorta benzeri hizmetler sunmaktadır.
Priştine ila öteki büyük şehirler Kosova’da şirket açmak için seçilen merkezlerdir. Posta e Kosovës, ulusal posta hizmeti veren kargo şirketidir. DHL, Kosova’ nın ekspres kargo taşımacılığını yapan uluslararası işletmedir. Lojistik firmaları listesinde birçok Türk şirket vardır.
Ceren Group, Seray Logistics & Transport, FEDEX Kosova ülkenin taşıma firmalarıdır. Gelişim Taşımacılık, Kosova’ya frigo taşımacılığı yapar. Beşli Lojistik A.Ş. Imperial Turkey Lojistik Ticaret A.Ş ülkeye hizmet sağlayan firmalar içindedir. Bunlar arasında merkezi Kosova’ da bulunan işletmelerde var. Kimisinin merkezi ise yabancı ülkelerde.
Kosova’da Otobüs Firmaları Hangileridir?
Flixbus, Avrupa’ daki büyük otobüs firmasıdır. Metro Turizm, Eurolines gibi firmalarla ülkeye güvenle ulaşılır. Ayrıca bazı web sitelerinden otobüs seferlerinin tarihi ve saatleri belirlenerek bilet alınır. Bunlar dışında yerel otobüs firmaları da mevcuttur. Şehirlerarası ve şehir içi yolcu taşımacılığından Kosova’da şirket açmak mümkündür.
Ayrıca web adreslerinde ülkeye seyahat etmenizi sağlayan şirketlerin adları bulunur. Rule Turs, Albus, Smiratrans I, Sead Reisen gibi firmalar ülkeye ulaşımda sıkça kullanılır. Bilet alma ila fiyat bilgileri internetten öğrenilir. Ülkede ekonomik ulaşım sağlayan yerel otobüslerinden bazıları bakımsızdır. Bu araçların ulaşım bilgileri duraklarda yer almaktadır.
Yatırımcılar, Kosova’da şirket açmak için otobüs firması kurma fikrini düşünebilir. Girişimcilere pek çok avantaj veren ülkede işletme kuruluşu belli aşamalarla gerçekleşir. Sektörün kuralları, gerekli belgeler öğrenilmesi gereken ilk bilgilerdir. Sonrasında başvuru süreci başlatılabilir.
Kosova’da Torf Firmaları Hangileridir?
Kosova’da şirket açmak madencilik alanından da mümkündür. Ekonomiye getirisi büyük olan sektör doğal kayanlarıyla yoğun talep görür. Bu alandaki yatırımlara devlet teşvik vermektedir. Kömür işletmelerinin yanında çeşitli madenler çıkarılır.
Nikel, kurşun, kömür, çinko benzeri rezervler hem yerli hem uluslararası maden şirketlerini çeker. Bitki yetiştiriciliğinde kullanılan madenin Kosova’ da yapıldığına dair bilgi bulunmaz. Ancak ülkeye turba ithal eden firmalardan söz edilebilir.
Bunlar arasında ilk kez torf üreten Kekkile Group alt kuruluşları vardır. Arena Torf adıyla hizmet veren firmanın ülkeye turba satışı yaptığı belirtilmektedir. Bitki atıklarının su altında kalmasıyla oluşan organik maddedir. Kahverengi, siyah renklerinde olan toprak binlerce yılda ortaya çıkar.
Kosova’da Şirket Kurmanın Avantajları Nelerdir?
Kosova’da şirket açmak genç iş gücüne ulaşmanızı sağlamaktadır. Hızla büyüme eğilimi, yatırımcılar için caziptir. Avrupa ila Balkan pazarlarına daha yakın olmayı sağlar.
Yatırımcılara karşı açık politika uygulanmaktadır. Ülkedeki vergi oranın % 10 civarında olması firma açmayı cazip hale getirir. Kosova Ticaret ve Sanayi Odası’ nın belirleyip paylaştığı belgelerle işlem süresi hayli kısa sürmektedir. Avrupa Birliği ülkelerine yakın konumda olmasıyla diğer ülkelere kolay ulaşılmasını sağlar.
Stabil ekonomiye sahiptir çünkü siyasi bakımdan istikrarını sağlamıştır. Ekonomik dalgalanmaların düşük olması nedeniyle dünyanın her yerinden yabancı girişimleri çeker. Yatırım yapmayı düşünen kişilerin önceliği bütçesini belirleyip, uygun sektörü bulmasıdır.
Sonrasında gerekli adımları atarak işletmeyi kısa zamanda kurarsınız. Şirket kurmanın en büyük avantajı ise ülkenin geniş yatım imkanlarıdır. Enerjiden taşımaya bir çok alanda şirket kurma izni verilmektedir. Gerekli koşulların tamamlanmasıyla birkaç haftada firmanız faaliyete geçer.
Kosova’da Ne İş Yapılır?
İş planı oluşturma, Kosova’da şirket açmak sürecinin temelidir. Aynı şekilde hangi alanda faaliyet göstereceğinizi belirlemeniz gerekir. Eğitim, madencilik, inşaat, teknoloji, eğitim alanlarında yatırım yapılabilir. Başarıyı sağlama için en uygun konum belirlenmelidir.
Belirlenen şehirde doğru noktada ofis açılmalıdır. Turizm, enerji alanlarında veya diğer sektörlerde yerel halkla çalışma genç iş gücüne ulaşmanızı sağlar. Avrupa’ nın merkezinde olmasıyla pek çok açıdan avantajlıdır. Yasal izinler ardından işletmenin kurulması gerçekleşir ama bundan sonrada dikkat etmeniz gereken kurallar vardır.
Öncelikle hakkınızı kaybetmemek için kanunlara uygun davranmalısınız. Kültürel özellikleri ve doğal zenginlikleriyle ilgi çeken ülkede turizm firması kurabilirsiniz. Doğa, spor, sağlık, kırsal, kış turizmi yapabilirsiniz. Turistlere özel turlarla kazanç sağlarsınız. Tur şirketi kurarak ülke güzelliklerini tanıtabilirsiniz. Torf madenciliği yapma için araştırmalar yaparak yeni istihdam kolu yaratabilirsiniz.